Atabeygazi Camii – “Kırk Direkli Camii”
Atabeygazi Camii – “Kırk Direkli Camii”
Atabey Muzaffereddin Yavlak Aslan Bey tarafından 13. yy.’ ın ikinci yarısında 1273 yılında yaptırılmıştır. Şehrin bilinen en eski camisidir. Duvarlar kesme ve moloz taştan yapılmıştır. 40 direğin üstüne oturtulan ahşap tavanı vardır. Bu nedenle halk arasında “Kırk Direkli Camii” de denilir.
Kalenin Bizanslılardan Cuma günü alındığı ve ilk Cuma namazının burada kılındığı tahmin edilmektedir. Bu tür camiler Türk İslam geleneğinde “Fetih Camii” olarak isimlendirilir. Selçuklu Atabeyi Emir Hüsamettin Çoban Bey’in 1273 yılında Bizanslılardan fethettiği Kastamonu’da ilk cuma namazında çıktığı minberde hutbeyi kılıcıyla okuduğu bilinmektedir. Günümüzde Cuma ve Bayram namazı hutbelerinin Kılıçla verilmesi geleneği sürdürülmektedir. 1800, 1871, 2009 yıllarında onarım görmüştür.
Kastamonu Kırk Direkli Camii
Kastamonu da hüküm süren dört Ata Bey’den hangisinin yaptırdığı kesin bilinmemekle beraber, Muzaffer Yavlak Arslan zamanında yaptırılmış olması kuvvetli ihtimaldir.
Cami kitabesinden M.1273 yılında inşa edildiği anlaşılmaktadır. Fetih Camisi olup, yerinde bulunan bir başka dini yapı camiye dönüştürülmüştür. Kesme ve moloz taştan yapılmış olup, ahşap direkli, ahşap tavanlıdır. Giriş kapısından mihraba doğru sıralanan ahşap direklerden dolayı Kırk Direkli Cami de denilmektedir. Türbe; cami kıble duvarının doğusuna bitişiktir. Moloz taştan harçla sekiz köşeli yapılmıştır. Dış cephesi yuvarlak olup, tuğlalardan süslemeli vaziyette kaplamalıdır.
Sırlı olduğu anlaşılan tuğlaların sırları bozulmuştur. İçerde üç adet sanduka vardır. Büyük olanı Atabey’in yanındaki, kızı, onun yanındaki de Şehit Kırkkızlar’dan biri olduğu söylenir. Cami ile türbe geçişi arasında bulunan beş sandukanın kimlere ait olduğu belli değildir.
Atabey Gazi Cami
Çobanoğulları (Selçuklu) dönemi eserlerinden olan, Kastamonu Kalesinin eteklerinde, Atabey Mahallesi Kefeli Sokağı’nda bulunan cami, “Kırkdirekli” adını, dayandığı ahşap direklerden almaktadır. Atabey Alp Yürük veya Hüsameddin Çoban Bey tarafından 1271? tarihinde yaptırılmış olup, şehrin en eski camilerindendir. 1562, 1800 ve 1871 yıllarında onarımdan geçmiştir. Yakın dönemde restorasyon gören cami, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bağlıdır ve ibadete açıktır.
Atabeygazi Camii aynı zamanda Fetih Camii olarak da bilinir. Rivayete göre şehir fethediliğinde fethin sembolü olmak üzere kilise olan bu mabet camiye çevrilmiş ve Atabey Gazi de hutbeye kılıçla çıkmıştır. O zamandan beri Cuma hutbelerine kılıçla çıkılmaktadır.
Tavanı ve direkleri ahşap olan cami, kesme ve moloz taştan yapılmıştır. (Caminin içinde bugünkinden biraz farklı noktalar olduğu, cami civarında başka yapıların da mevcut olduğu mahalle halkı tarafından dile getirilmektedir.) Direkler, girişten mihrab yönüne sıralanmıştır.
Caminin doğu bitişiğinde, kıble duvarı hizasında bir de türbe bulunmaktadır. Türbede bulunan üç sandukadan büyüğünün Kastamonu fatihi (muhtemelen) Atabey Hüsameddin Çoban Bey’e ait olduğu ait olup, diğerleri hakkında bilgi bulunmamaktadır. Türbe, moloz taştan sekiz köşeli, dış cephesi yuvarlak olarak yapılmıştır. Ayrıca cami girilinde de kabirler mevcuttur. Caminin hemen karşısında da büyük veli İsa Dede’nin türbesi vardır.
Nasıl Gidilir ?
